नेपाली-एस्पेरान्तो शब्दकोश
Nepali-Esperanto-vortaro

सम्पादक मण्डल
नरेन्द्र राज भट्टराई, याकोब नोअफेल्क,
पोषराज सुबेदी, फिलिप पियर्स

प्रकाशन
नेपाल एस्पेरान्तो संघ

सम्पादकीय – Saluto de redaktoroj

Tio ĉi estas labora versio de la Nepala-Esperata vortaro kiun origine faris Razen Mandahar, sed kiu 5-persona laborgrupo nun traktadas. La laborgrupo konsistas el Razen Mandahar, Jacob Nordfalk, Narendra Raj Bhattarai, Phillip Pierce kaj Poshraj Subedi.

Vortaro estas grava afero, dum multe da jaro laboris, dankon al tiuj kiuj helpis al gxi. Dankon al KAEM por mona subteno.

Retadreso kie oni povas elŝuti ĝin en diversaj versioj senpage (http://javabog.dk).

Ni dankas al Madan Puraskar Pustakalaya – http://mpp.org.np/ por por la fontokodo por konverti la tekston al unikodo kaj por la nepala vortaro de OpenOffice.org.

एस्पेरान्तोको परिचय – Enkonduko pri Esperanto

एकैछिन सोचौँ, संसारमा कति भाषा होलान् ? हाम्रो जस्तो सानो देश नेपालमा नै करीब एक सय भाषा भएको अन्दाज गरिन्छ भने यत्रो संसारको पाँच अरब बासिन्दाले बोल्ने भाषाहरू यति नै छन् भनेर गन्नु असम्भव नै नभए पनि त्यत्ति सामान्य कुरा पनि होइन ।

अब एकातिर संसारका सबै मानिस एक हुन् – को गोरा को काला, को धनी को गरीब, को सभ्य को असभ्य, सबै मानिस भाइ भाइ भएर बाँच्नु पर्दछ भनेर विश्व भातृत्ववादको नारा घन्काइन्छ, बसुधैव कुटुम्बकम् जपिन्छ भने अर्को तिर यो अङ्ग्रेजी बोल्ने, यो जापानी बोल्ने, यो नेपाली बोल्ने भनेर मानिस मानिसको वर्गीकरण गर्ने मात्र हैन, बोलिने भाषाको आधारमा जातीय दुश्मनी र ऐतिहासिक शत्रुतालाई बीचमा पर्खाल बनाएर बैमनुश्यताको भावना समेत श्रृजना गर्ने हाम्रो परिपाटी रहिआएको छ । यस्तो वातावरणमा हामी यो कल्पना मात्र गर्न सक्छौँ कि संसारको अर्को कुनामा जाँदा भाषिक समस्या आइनपरोस् अनि आफ्नो घरका सदस्यसँग झैँ कुराकानी गर्न सकियोस् । तर यथार्थमा यो सम्भव देखिँदैन किनभने एउटै भाषामा पनि भौगोलिक र अन्य कारणहरूले गर्दा साधारण असमानता आएर विभिन्न भाषिकाहरूको निर्माण हुन जान्छ भने यत्रो ठूलो संसारमा सबैको मुखमा एउटै मात्र बोली हुनसक्ला भन्ने कुरा कल्पना पनि गर्न सकिँदैन ।

आजको युगमा मानिसहरूको विभिन्न देशहरूसँग विभिन्न सम्बन्ध रहिरहन्छ, संसारभरका देशहरूमा जानु भनेको टोल छिमेकीको घर जानु जत्तिकै भइरहन्छ । यस्तो अवस्थामा सबै देशको सबै भाषा सिकिराख्‍ने कुरा पनि आएन । त्यसैले आज भोलि यस्तो एउटा भाषा, जसले दुई विभिन्न भाषाभाषी देश बीच विचारको आदानप्रदान गराउँछ, त्यसको आवश्यकता महसुस गरिनु स्वाभाविक हो । यसका लागि अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारको निमित्त एउटा देशको भाषा विश्वका अन्य देशवासीहरूले सिकेर आफ्नो देश बाहिर उक्त भाषाको माध्यमबाट सञ्चार गर्न सक्दछ । यहाँ कुन चाहिँ भाषालाई यस्तो अन्तर्राष्ट्रिय भाषा बनाउने भन्ने प्रश्न हाम्रो सामु आउँछ र कुनै एक सम्पन्न देशको भाषा नै विश्व प्रयोजनको लागि उपयुक्त वा स्तरीय मानिन्छ । यो उपाय पनि राम्रै हो तर यो त्यसबेला मात्र मान्य हुनेछ, जुन बेला संसारका सबै मानिसले त्यस देशप्रति समर्पणको भावना राख्‍न मञ्जुर गर्दछ । अन्यथा कुनै पनि स्वाभिमान व्यक्ति अन्तर्राष्ट्रिय प्रयोगको लागि भनेर कुनै देश विशेषको भाषा सिक्न मन पराउँदैन । उसले आफ्नो मातृभाषाको पनि उत्तिकै अस्तित्व देख्छ, जति विदेशी भाषाको हुन्छ । अर्को, यस्तो विदेशी भाषा सिकेर बोलेमा उसले कहिल्यै त्यति राम्रो र स्पष्ट बोल्न सक्दैन , जति त्यो देशको एक अनपढ व्यक्तिले बोल्न सक्छ अनि त्यस्तो परिस्थितिमा असमानताको वातावरण श्रृजना हुनु स्वाभाविक पनि हो । यस बाहेक यस किसिमको प्रक्रियाले गर्दा विश्व समक्ष उक्त भाषाका धनी देशको प्रतिष्ठा स्वतः बढ्छ र अप्रत्यक्ष रूपमा उपनिवेशले झैँ अरू देशले त्यो देशलाई सम्मानको दृष्टिले हेर्नुपर्ने हुन्छ र त्यहाँको संस्कृति र रहनसहन अँगाल्नु पर्ने हुन्छ । यस प्रकारको विश्वभाषाको कुरा गर्दा हामी नेपालीहरू साधारणतया अङ्ग्रेजीलाई अगाडि राख्छौँ । बाह्र वर्ष स्कुल क्याम्पसमा पढेर पनि जाँचमा पास हुन धौधौ पार्ने यो भाषा के विश्वभाषा बन्न सक्ला ? प्रश्न हाम्रै लागि पनि सोचनीय छ । त्यसमाथि पनि संसारको जुनसुकै कुनामा पनि अंग्रेजी बोलिन्छ भन्ने धारणा राख्‍नु गलत हुनेछ । युरोपकै कुरा गर्ने हो भने पनि ब्रिटिश द्वीपहरू बाहेक अन्य देशहरूमा बिरलै मात्र अङ्ग्रेजी बोलिन्छ ।

कुनै एक भाषाका प्रभुत्वबाट बच्न एउटा तटस्थ, सजिलो, चाँडै सिकिने र कुनै देशको राजनीति एवम् संस्कृतिमा आँच नआउने भाषाको “निर्माण” गर्ने विचार मानिसहरूले धेरै पहिले देखि गरिआएका थिए । विश्वको पहिलो कृत्रिम अन्तर्राष्ट्रिय भाषाको रूपमा भोलापुक (Volapük) लाई लिन सकिन्छ । मार्टिन स्लायरले ई. १८८० सम्ममा बनाइसकेको यो भाषा एकताका सफल नै भयो तर पछि केही वर्षमै सिक्न गाह्रो, नमिल्ने गरी बनाइएका शब्द इत्यादि कारणले लोप हुन गयो ।

ई. १८८७ को जुलाई २३ तारिखका दिन यस्तै अर्को भाषा एस्पेरान्तो (Esperanto) को जन्म भयो । यस दिन डा. एस्पेरान्तो (आशावादी) भन्ने उपनामले रुसी भाषाबाट पहिलो पुस्तक नामक एउटा सानो पुस्तक प्रकाशित भएको थियो, जसमा सिक्न अत्यन्तै सजिलो एउटा भाषा सम्बन्धी साधारण जानकारी दिइएको थियो । यसका लेखक डा. लाजारो लुदोभिक जामेनहोफ थिए, जसको जन्म ई. १८५९ को डिसेम्बर १५ का दिन तत्कालीन रुसी प्रान्त ब्यालिस्तोक (हाल पोल्याण्ड) मा भएको थियो । त्यो प्रान्तमा राजनैतिक अस्थिरताको कारणले गर्दा विभिन्न देशका बासिन्दाहरू आएर बसेका थिए । तिनीहरूमा भाषिक असमानता रहेकोले एक आपसमा शत्रुता रहिरहन्थ्यो । यो परिस्थितिले बालक जामेनहोफलाई निकै प्रभावित गर्‍यो । यसैको फलस्वरुप उनले अन्तर्राष्ट्रिय भाषाको प्रारुप ई. १८७८ भित्र तयार पारे तर ऊ विदेशमा पढ्न जाँदा उनका बुबाले यसलाई वाहियात भनेर जलाइदिए । जामेनहोफ मस्को र वार्सामा चिकित्साशास्त्र अध्ययन गर्न गए र ई. १८७९ देखि १८८५ भित्र डाक्टरको उपाधि हासिल गरे । आँखाको चिकित्सक भएपछि आफ्नो लक्ष्यमा उसले पुनः कलम बढाए र ६ वर्षको अविरल खोज कार्य र अथक परिश्रमको फलस्वरुप उसले कल्पना गरेजस्तो अन्तर्राष्ट्रिय भाषाको पूर्ण रुप तयार भयो । उनले आफ्नो पुस्तक छपाउनका लागि कैयन् ठाउँमा प्रयास गरे तर कसैले छापिदिन मानेन । यसैताका उनले क्लारा जिल्वेर्निकसँग विवाह गरे । तिनैका बुबाको आर्थिक सहयोग पाएर उनी पहिलो पुस्तक प्रकाशित गर्न सफल भए । त्यसपछि विभिन्न देशबाट निस्किने गरेका एस्पेरान्तो पत्रिकाहरूले यस भाषालाई सुदृढ पार्नमा मद्दत पुर्‍यायो । यहाँ उनले आफ्ना हितैषी एन्थोनी ग्रोबोस्कीका सल्लाह र नर्वेका जोन्सनको चिन्हको पनि प्रयोग गरेका थिए । पाँचकुने हरियो तारालाई यस भाषाको प्रतीक चिन्हको रूपमा लिइन्छ । यसको हरियो रङ्ग आशाको प्रतीक हो र ताराको पाँचकुनाले पाँच महाद्वीपको प्रतिनिधित्व गर्दछ र यो आशा लिइन्छ कि यस नयाँ भाषाले सबैलाई एकीकरण गर्ने छ ।

डा. जामेनहोफले पत्राचारको माध्यमबाट संसारको कुनाकुनामा यस भाषाको प्रचार गर्दै गए र यस आदर्शलाई अनुशरण गरेर थुप्रै देशका मानिसहरूले यस भाषा सिक्न र सिकाउनमा अभिरुचि देखाए । यसैको परिणाम स्वरूप आफ्नो ठूलो परिवार र कमजोर आर्थिक अवस्थाका बाबजुद पनि यिनी ई. १९०५ मा पहिलो एस्पेरान्तो महाधिवेशन (कंग्रेस) फ्रान्सको बुल्योन-सुर्-मेर शहरमा गराउन सफल भए । यसमा ३३ देशका करीब ७०० एस्पेरान्तोविद्हरू भाग लिन आएका थिए र तिनीहरूले भाषिक समस्या विना यसै भाषाको भरमा महाधिवेशन सम्पन्न गरे । यसपछि ई. १९०८ मा विश्व एस्पेरान्तो संघको स्थापना भएपछि यसको प्रचार विश्वव्यापी रूपमा नै भयो । उता आफ्नो सानो डाक्टरी पेसाले परिवारलाई आर्थिक सन्तुष्टि दिन भने जामेनहोफ सकेनन् र थुप्रै उतारचढावहरू पार गर्दै अन्ठाउन्न वर्षको उमेर (ई. १९०७) मा यिनले जीवन त्यागे ।

आजभोलि यस भाषालाई सं.रा. संघ तथा युनेस्कोले स्थान दिएको छ । त्यस्तै विश्वका सयभन्दा बढी देशमा यस भाषा बोल्नेहरू छन् र तिनीहरू आ-आफ्नो देशको एस्पेरान्तो संघ मार्फत विश्व एस्पेरान्तो संघसँग सम्बद्ध छन् । यो भाषा पर्यटनको क्षेत्रमा बढी प्रयोग भएको पाइन्छ । आफ्नो देश विश्व सामु चिनाउन यस भाषाको प्रयोग गर्न मन पराउँछन् । विश्वका पन्ध्र भन्दा बढी रेडियो स्टेसनहरूबाट यसको प्रसारण हुन्छ । जस्तै रेडियो बेइजिङले हरेक साँझ यसै भाषाबाट कार्यक्रम दिन्छ । यस भाषाको साहित्यिक भण्डार पनि ठूलो छ संसारका लगभग सबै प्रशिद्ध साहित्यिक, धार्मिक र अन्य महत्वपूर्ण ग्रन्थहरू यस भाषामा अनुवाद भैसकेका छन् – अनूदित र मौलिक साहित्य बाहेक दुई सयभन्दा बढी पत्रपत्रिका विभिन्न देशबाट निस्कन्छन् । विभिन्न देशबाट एस्पेरान्तो सम्बन्धी हुलाक टिकट र खाम प्रकाशनमा ल्याइन्छ । विश्वका एक सय पच्चिसभन्दा बढी विश्वविद्यालयहरूमा यस भाषाबाट अध्ययन गर्ने सुविधा छ । यस बाहेक आजभोलि इन्टरनेटमा पनि यो भाषा व्यापक रूपमा प्रयोग भएको छ । हरेक देशका एस्पेरान्तो संघको वेभपेज बाहेक भाषा सिक्न सहयोग गर्ने लगायतका सैयौँ विभिन्न साइट र ब्लगहरू यस भाषामा बनेका छन् ।

विश्व इतिहासको विभिन्न समयमा विभिन्न राजनीतिक आक्षेप र आक्रमण भोगेर आएको यो भाषा आजभोलि संसारको सयभन्दा बढी देशमा बोलिन्छ तर यो यति जनाले बोल्छ भनेर भन्न भने कठिन छ । तैपनि धेरैले १० लाख देखि एक करोड मानिसले यो भाषा प्रयोग गर्छन् भनेर भनिन्छ ।

आज यो विश्वको सामु विभिन्न देशवासीहरू बीच व्यक्तिगत सम्पर्क कायम गर्ने अद्वितीय माध्यम भएको छ । विभिन्न देशमा पत्रमित्रता गर्ने सजिलो माध्यम हुनुका साथै कुनै पनि देशमा बस्ने किन नहोस्, एक एस्पेरान्तोविद् अर्कोसँग भेट्नासाथ राजनैतिक सीमाना नाघी आत्मीय मित्र बन्छन् । अझ हजार जना भन्दा बढीले पासपोर्ता सेर्भो (Pasporta Servo) नामक संस्था मार्फत एस्पेरान्तो बोल्ने विदेशीहरूलाई आफ्नो घरमा खाने बस्ने व्यवस्था गर्न तयार छन् ।

यति धेरै भाषाहरू बिच एस्पेरान्तो किन अन्तर्राष्ट्रिय भाषा भयो भन्ने प्रश्न आउनु स्वाभाविक हो । यसलाई अन्तर्राष्ट्रिय भाषा भन्नुको कारण यो कुनै देशको भाषा होइन, यो सिक्न एकदम सजिलो छ, यो तर्कपूर्ण छ, यसले कुनै एक संस्कृतिलाई अंगालेको छैन र यसले तटस्थ अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धलाई प्रोत्साहन दिन्छ । यति भैकन पनि यसले संसारको कुनै भाषा लाई विस्थापित गर्ने वा त्यसको ठाउँ लिने जस्तो उद्देश्य बोकेको छैन । विश्व भरि आफ्नै किसिमले अघि बढिरहेको यो एस्पेरान्तो आन्दोलनले निम्न बुँदालाई आफ्नो लक्ष बनाएको छ ( लोकतन्त्र, विश्वव्यापी शिक्षा, प्रभावशाली शिक्षा, बहुभाषावाद, भाषिक अधिकार, भाषिक विविधता र मानव मुक्ति । यसैको लागि विश्वभरका एस्पेरान्तो बोल्नेहरू व्यक्तिगत र संस्थागत रुपमा लागिपरेका छन् ।

विश्वयुद्धका केही वर्ष बिराएर वर्षेनी यसका वार्षिक महाधिवेशनहरू भइरहेका छन् । जस्तै दशौँ महाधिवेशन ई. १९१५ मा पेरिसमा भएको थियो । त्यस्तै ब्रिटेन, जर्मनी, पोल्याण्ड, जापान, सं.रा. अमेरिका, चीन इत्यादि देशमा हुँदै महाधिवेशन ई. २००८ जुलाईमा भयो (जसमा नेपालबाट पनि एक जना सहभागी भएको थियो) ।

यसै अनुरूप नेपालमा एस्पेरान्तो भाषाको प्रचलन ई. १९५६ मा श्री टिबोर सिकेलले गरेका थिए र यसैताका काठमाडौँ एस्पेरान्तो समाजको गठन भयो । त्यसपछि श्री सिमो मिलोयेभिच आएर ई. १९६९ सम्म यो भाषा सिकाएर गए । त्यसबेला सिकेका करीब ३०० जना विद्यार्थीमध्ये महाकवि देवकोटा र नाटककार समको पनि नाम आउँछ । पछि यो राजनैतिक अस्थिरता इत्यादि कारणले यो शिलशिला शिथिल हुनगयो । फेरि ई. १९९० मा पोल्याण्डका योआकिम वेर्डिन आएर करीब ६० जनालाई सिकाए भने ई. १९९१ म अर्को ७० जना जतिले यो भाषा सिक्ने मौका पाए । यसैबेला नेपाल एस्पेरान्तो संघको गठन भयो । त्यसपछि यसले बेलाबेलामा एस्पेरान्तो सिकाउने काम लगायत अन्य गतिविधि पनि सो संघले गरिरहेको छ ।

केही उपयोगी वेभसाइटहरू

एस्पेरान्तो व्याकरण – Gramatiko de Esperanto

(क) अक्षर

Aa आ, Bb बो, Cc सो, Ĉĉ यो, Dd दो, Ee ए, Ff फो, Gg गो, Ĝĝ जो, Hh हो, Ĥĥ खो, Ii इ, Jj यो, Ĵĵ झो, Kk को, Ll लो, Mm मो, Nn नो, Oo ओ , Pp पो, Rr रो, Ss सो, Ŝŝ शो, Tt तो, Uu ऊ, Ŭŭ वो, Vv भो, Zz ज्जो ।

उच्चारण : यसमा स्वरहरू a, e, i, o, u हुन् । जस्तो कि : bar (बार), ber (बेर) bir (बीर), bor (बोर), bur (बूर) ।

(ख) नियम

१. यसमा अनिश्चितता बुझाउने उपपद (अंग्रेजीमा indefinitive article) हुँदैन, यसमा एउटा मात्र निश्चितता बुझाउने उपपद (la) हुन्छ , जुन सबै लिङ्ग, कारक र वचनमा एकै किसिमले लाग्छ ।

२. संज्ञावाचकहरू ओकारान्त (O) हुन्छन् । यसमा बहुबचन बनाउन J (य) जोडिन्छ । यसमा जम्मा दुइटा मात्र कारक हुन्छन् : कर्ता कारक र कर्म कारक । यसमा दोस्रो बनाउन पहिलोमा n (न) थपिन्छ । अन्य कारकहरू नामयोगी राखेर अभिव्यक्त गरिन्छन् (जस्तै सम्वन्धकारक de, सम्प्रदानकारक al, अपादन कारक per आदि) ।

३. विशेषणहरू आकारान्त (a) हुन्छन् । कारक र बचन संज्ञावाचकमा जस्तै हुन्छन् । pli भन्ने शब्द प्रयोग गरेर तुलनात्मक विशेषण बनाइन्छन् र plej राखेर उत्कृष्ट जनाउने विशेषण बनाइन्छ । तुलनात्मक विशेषण बनाउँदा ol संयोजक राखिन्छ ।

४. सामान्य संख्या यस प्रकार छन् : unu (उनु) du (दु) tri (त्रि), kvar (क्भार) kvin (क्भीन), ses (सेस), sep (सेप) ok (ओक), naŭ (नाउ), dek (देक), cent (त्सेन्त), mil (मिल) । दश, सय, हजारभन्दा बढीको संख्या क्रमशः संख्याहरू सँगै राखेर बनाइन्छ (जस्तै, १२ dek du, २० dudek, ९९ naŭdek naŭ, १९९९ mil naŭcent naŭdek naŭ). क्रमसूचक संख्या बनाउन पछाडि a थप्ने (जस्तै unu+a= unua, प्रथम), गुणा बुझाउन obla थप्ने (जस्तै du + obla= duobla, दोब्बर), भिन्नात्मक बुझाउन on थप्ने (जस्तै kvar+ono=kvarono, चौथाई), सामूहिक बुझाउन op थप्ने ( जस्तै du+opo =duopo, जोडा), विभाजन बुझाउन po नामयोगी प्रयोग गर्ने (जस्तै po unu glaso , हरेकले एक गिलास) । संज्ञावाचक र क्रियाविशेषणवाचक संख्याहरू पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

५. व्यक्तिबाचक सर्वनाम : mi (म), vi (तिमी), li (ऊ), ŝi (उनी), ĝi (यो, वस्तु वा जनावरलाई), si (ऊ आफैँ), ni (हामी), ili (तिनीहरू), oni (अमुक) । सम्बन्धवाचक a राखेर बनाइन्छ । प्रत्यक्ष रुप विधान वा प्रत्यय जोड्ने तरिका संज्ञावाचकमा जस्तो हुन्छ ।

६. क्रिया व्यक्ति वा बचन अनुसार परिवर्तन हुँदैन । क्रियाको रुप : वर्तमानले -as अन्त लिन्छ, भूतले -is, भविष्यले -os, प्रतिबन्धात्मकले -us, आज्ञार्थकले -u, सामान्य रुपले -i । कृदन्तहरू (विशेषण जनाउने वा क्रियाविशेषण जनाउने) : कतृवाच्य वर्तमान -ant, कतृवाच्य भूत -int, कतृवाच्य भविष्य -ont । कर्मवाच्य वर्तमान -at, कर्मवाच्य भूत -it, कर्मवाच्य भविष्य -ot । कर्मवाच्य बनाउन esti क्रियाको सम्बन्धित काल बनाइन्छ र आवश्यक क्रियामा कर्मवाच्य कृदन्‍त थपिन्छ । कर्मवाच्यमा आउने नामयोगी de हो । जस्तै – La domo estas konstruata de mi, त्यो घर मबाट बनाइँदै छ ।

७. क्रियाविशेषणहरू एकारान्त (e) हुन्छन् । तुलनाका लागि विशेषणमा जस्तै गरिन्छ ।

८. सबै नामयोगीहरूले कर्ता कारकलाई शासन गर्दछ ।

९. हरेक शब्द जसरी लेखिन्छ, त्यसरी उच्चारण गरिन्छ ।

१०. स्वराघात जहिले पनि अन्तिम भन्दा अगाडिको अक्षरमा लाग्छ ।

११. समास दुइटा शब्दहरूलाई सँगै राखेर बनाइन्छ (मुख्य शब्द अन्तिममा हुन्छ) । व्याकरणीय शब्दावलीहरू पनि स्वतन्त्र शब्दहरू सरह हुन्छन् ।

१२. अर्को अकरण शब्द उपस्थित भएमा ne हटाइन्छ ।

१३. दिशा, तर्फ देखाउन शब्दले कर्मकारक रुप लिन्छ ।

१४. हरेक नामयोगीको पूर्ण र स्थायी अर्थ हुन्छ तर यदि उक्त नामयोगीले जुन अर्थ दिनु पर्ने हो त्यो दिएन भने हामी je नामयोगी प्रयोग गर्छौ । je को सट्टामा हामी नामयोगी नराखी कर्मकारक पनि प्रयोग गर्न सक्छौँ ।

१५.आगन्तुक भनिने शब्दहरू, अथवा ती शब्दहरू जुन एक स्रोतबाट धेरै भाषाहरूले लिएका छन्, तिनीहरू एस्पोरान्तोमा वर्णविन्यासमा बाहेक परिवर्तन हुँदैनन् तर एकै मूलबाट आएका विभिन्न शब्दहरूको सवालमा भने मूल शब्द मात्र जस्ताको तस्तै प्रयोग गरी अरू एस्पेरान्तो भाषाको नियमानुसार प्रयोग गर्नु पर्छ ।

१६. संज्ञावाचकको र उपपदको अन्तिम स्वर कहिलेकाहीँ हटाएर (') चिह्नमात्र पनि राख्‍न सकिन्छ ।

(ग) पूर्वसर्ग र परसर्ग

bo- ~ विवाहबाट बन्ने सम्बन्ध : bopatro, ससुरा

dis- ~ वितरण, छरिने अर्थमा : disdoni, वितरण गर्नु

ek- ~ शुरु, छोटो क्रिया : ekiri एकै छिन कराउनु

eks- ~ भूतपूर्व : eksprezidanto पूर्व अध्यक्ष

ge- ~ स्त्री पुरुष सँगै : gepatroj, आमाबुबा

-ad ~ कार्यको निरन्तरता : ridado, हाँसीरहने काम

-aĵ ~ ठोस विचार वा बस्तु : manĝaĵo : खानेकुरा

-an ~ बासी, सदस्य, अङ्ग : nepalano, नेपाली

-ej ~ विशेष कार्यमा प्रयोग हुने ठाउँ : lernejo विद्यालय

-ing ~ कसेर समात्ने गरी राख्‍ने भाँडो : cigaringo सिगार राख्‍ने पाइप

-op ~ सामूहिक संख्या : dekopa दशवटा सँगै

-ul ~ गुण अनुसारको मानिस : dikulo मोटो मानिस

-um ~ सामान्य अर्थ दिने परसर्ग : literumo, हिज्जे

साथै -ĉjo र -njo पनि परसर्ग हुन् जसलाई कसैको नाम प्यारो गरी बोलाउँदा प्रयोग गरिन्छ ।

सङ्केत‌-सूची – Mallongigoj de vortklasoj

प्रे.क्रि प्रेरणार्थक क्रिया duobla transitiva verbo

विभ विभक्ति kazfinaĵo (de, por, al, k.s. estas postpozicioj - finaĵoj - en la nepala)

शब्दकोश – La vortaro

त्रुटी-टिपोट – Notoj kaj korektoj

Ni estas tre dankemaj se vi notos la erarojn kiujn vi certe trovos foliumante la vortaron. Ĉi tie estas loko por noti kion vi trovas.

सन्दर्भ-सूची – Fontindikoj

Ni pli-malpli aŭtomate akceptis literumon de vortoj kiujn la Esperanta aŭ nepala vortaro de OpenOffice.org akceptas.

Por la nepelaj vortoj ni uzis la nepalan vikipedion, la reta nepala vortaro http://www.nepalisabdakos.com/ (kunlabore kun kaj danke al http://madanpuraskar.org/ ) kaj la vortaro नेपाली वृहत् शब्दकोश (Nepali vrihat shabdakosh) - eldono de jaro 1983, pruntedonita de Razen.

अनुमति-पत्र – Permesilo

Creative Commons Atribuo-Nekomerca-Distribui kun sama permesilo 3.0

Vi rajtas:

Laŭ jenaj kondiĉoj:

Atribuo. Vi devas atribui la verkon tiel kiel specifis la aŭtoro aŭ la permesil-posedanto (sed ne en maniero kiu implicas ke ili subtenas vin aŭ vian verkon).
Nekomerca. Vi ne rajtas uzi tiun ĉi verkon por komercaj celoj.
Distribui kun sama permesilo. Se vi ŝanĝas, adaptas, aŭ faras ion, kio baziĝas sur tiu ĉi verko, vi rajtas distribui la rezultan verkon nur kun permesilo identa aŭ simila al tiu ĉi.
Por iu ajn reuzo aŭ distribuo, vi devas klarigi al aliaj la permesilon de tiu ĉi verko.
Ajna el tiuj ĉi kondiĉoj povas esti nuligita se vi ekhavas permeson de la kopirajto-posedanto.
Nenio en tiu ĉi permesilo endanĝerigu aŭ limigu la moralajn rajtojn de la aŭtoro.

नेपाली-एस्पेरान्तो शब्दकोश

Nepali-Esperanto-vortaro

नेपाल एस्पेरान्तो संघ

Nepala Esperanto-Asocio